“In de tweede lezing van Pinksteren gebruikt Paulus een hele mooie beeldspraak,” vertelt diaken Titus Frankemölle in deze video.
De sociale leer van de katholieke Kerk heeft vier principes of uitgangspunten. Zij vormen het echte hart van heel het katholiek handelen. Deze laatste in een reeks van vier video’s gaat over solidariteit. Solidariteit is veel breder dan de verantwoordelijkheid voor mensen in je eigen omgeving, die je persoonlijk kent.
Solidariteit gaat volgens de Kerk om een wereldwijde verantwoordelijkheid voor elkaar. Dus ook de mensen die je niet persoonlijk kent of hebt ontmoet. Alle mensen die nu leven én alle mensen die in de toekomst zullen leven en die je dus nooit zult ontmoeten, maar voor wie je wel verantwoordelijk bent.
Waarom is het belangrijk om solidair te zijn met mensen die je niet kent? Bekijk de video!
Wil je meer weten? Lees dan de DOCAT. De DOCAT is de katholieke sociale leer in een eenvoudige vraag-en-antwoordvorm. Lees hieronder alvast verder. De nummers tussen haakjes verwijzen naar het nummer van de vraag in de DOCAT.
Limarley werkt op school en is docent levensbeschouwing. Hij heeft deze vragen voor je:
- Denk jij dat iedere persoon de sociale plicht heeft zorg te dragen voor de noden van anderen?
- Inspireert de solidariteit van Jezus jou om op een bepaalde manier te handelen?
- De Kerk vergelijkt solidariteit vaak met vriendschap. Vind je dat een goede vergelijking?
Ga voor meer informatie naar de DOCAT playlist op YouTube en naar docat.nl
Solidariteit volgens de DOCAT
(De nummers tussen haakjes verwijzen naar de DOCAT.)
Globalisering en onze naaste
De mens is lid van een gemeenschap. En mensen kunnen niet meer buiten die gemeenschap. Niemand kan nog alleen maar voor zichzelf leven: we zijn aangewezen op de praktische hulp van anderen (een loodgieter, een huisarts, winkelpersoneel), maar ook op de uitwisseling met anderen (van ideeën en idealen, argumenten, leerstof). Met andere woorden: we zijn zowel materieel als immaterieel aangewezen op onze naaste. We kunnen letterlijk en figuurlijk niet groeien of tot ontwikkeling komen wanneer de sociale dimensie van het mens-zijn zou ontbreken (100).
Door de globalisering is de wereld voor iedereen kleiner geworden. Niet alleen zijn grenzen nu minder belangrijk, we kunnen nu ook wereldwijd direct met elkaar in contact staan. Dat geldt niet alleen voor de communicatie via bijvoorbeeld de sociale media, maar ook voor ons politiek en economisch handelen. Wanneer je in de file staat of als je iedere dag vlees eet, kan dat wereldwijde gevolgen hebben zoals de verandering van het klimaat of het ontstaan van bepaalde ziektes (101).
Paus Benedictus XVI omschrijft solidariteit zo: “Solidariteit houdt in dat allen zich voor allen verantwoordelijk voelen (Caritas in Veritate, 38). Het gaat dus niet om de verantwoordelijk voor de mensen in je eigen omgeving, de mensen die je persoonlijk kent, maar om de wereldwijde verantwoordelijkheid voor elkaar, ook de mensen die je niet persoonlijk kent of hebt ontmoet. Het gaat om het opbouwen van een wereldwijde “beschaving van liefde”.
Eenrichtingsverkeer?
Solidariteit is niet hetzelfde als medelijden hebben met mensen in nood en ze daarom proberen te helpen. Solidariteit is niet alleen maar een gevoel dat een bepaalde verantwoordelijkheid oproept. En solidariteit is ook geen eenrichtingsverkeer: mensen afhankelijk maken van ons medelijden en de daaruit voortvloeiende hulp. Dat gaat in tegen het subsidiariteitsbeginsel. Solidariteit ligt veel dieper. We zijn de wereldwijde samenleving, ook die van de toekomstige generaties, iets schuldig, namelijk dat we medeverantwoordelijk zijn voor het algemeen welzijn. Of zoals de apostel Paulus het schrijft aan de christenen van Korinte: “Wanneer één lid lijdt, delen alle ledematen in het lijden; wordt één lid geëerd, alle delen in de vreugde (1 Korintiërs 12, 26). We zijn verplicht om er voor anderen te zijn en bij onze keuzes en handelingen ook te denken aan toekomstige generaties (102).
Van allen voor allen
Paus Johannes Paulus II heeft solidariteit een morele en sociale deugd genoemd. Solidariteit is het vaste en volhardende besluit om zich in te zetten voor het algemeen welzijn, omdat het voortkomt uit de verantwoordelijkheid van allen voor allen. Een deugd is een levenshouding. Net zoals de andere deugden kun je solidariteit inoefenen, zodat zij niet voortkomt uit een gevoel of een opwelling, maar echt geleefde verantwoordelijkheid is (102). “Zoekt eerst het Koninkrijk en zijn gerechtigheid; dan zal dat alles u erbij gegeven worden.” (Matteüs 6, 33).
Jezus is het beeld van de solidariteit van God met de mensen die zichzelf niet kunnen helpen. Zijn solidariteit is zover gegaan dat Hij zijn leven ervoor heeft gegeven. “Wat liefde is hebben wij geleerd van Christus: Hij heeft zijn leven voor ons gegeven. Dus zijn wij ook verplicht ons leven te geven voor onze broeders” (1 Johannes 3, 16). Deze offergave is en blijft daarom de maatstaf voor ieder christelijk handelen (103).
