“In de tweede lezing van Pinksteren gebruikt Paulus een hele mooie beeldspraak,” vertelt diaken Titus Frankemölle in deze video.
Op school leer je bij het vak burgerschap over het maken van afwegingen en keuzes voor je toekomst, over jouw rol als inwoner van een dorp of stad en bijvoorbeeld je rol als consument. Burgerschap gaat ook over hoe je omgaat met racisme, discriminatie en gelijke kansen.
“Daarbij moeten we in de klas op een eerlijke manier naar onszelf kijken,” vertelt docent Limarley Kingsale in deze video. “Eigenlijk leren we in de klas hoe we in de samenleving goed en constructief met elkaar omgaan. Maar wat heeft dat met ons geloof te maken?”
Bekijk de video!
Wil je meer weten? Lees dan de Docat. De Docat is de katholieke sociale leer in een eenvoudige vraag-en-antwoordvorm. Lees hieronder alvast verder. De nummers tussen haakjes verwijzen naar het nummer van de vraag in de Docat.
Limarley werkt op school. Hij heeft deze vragen voor je:
- Zoek eens op in de Bijbel: Romeinen 13, 1-7. Wat zegt dit over onze relatie als burgers tot de staat?
- Op welke wijze was Jezus een politieke leider? Op welke wijze was Hij anders dan de gemiddelde politieke leider?
- Ken je iemand die leidt door dienstbaar te zijn?
- Vaak zien mensen de scheiding tussen Kerk en Staat als een reden om religieuze meningen buiten het publieke debat te houden. Denk je dat dit het juiste begrip is van de scheiding tussen Kerk en Staat? Waarom wel? Waarom niet?
Goed burgerschap volgens de Docat
(De nummers tussen haakjes verwijzen naar de Docat.)
Aristoteles
De Griekse filosoof Aristoteles zei dat de mens een politiek wezen is: hij is wezenlijk mens, wanneer hij burger is, wanneer hij meewerkt aan de vormgeving van het openbare leven. Goed burgerschap draagt daarom op een positieve en constructieve manier bij aan de opbouw van de gemeenschap en aan het algemeen welzijn.
Op de eerste plaats
Een christen wil ook een goed burger zijn. Maar voor hem of haar zal de staat of de politiek altijd op de tweede plaats komen. Op de eerste plaats komt de mens, als individu, die met een absolute en onvervreemdbare waardigheid is bekleed. Deze waardigheid is hem of haar door God geschonken, en voor de christen is de mens daarom de maatstaf voor ieder politiek handelen en de opbouw van de gemeenschap (196). Goed burgerschap betekent voor de christen dat ieder mens in zijn waardigheid tot zijn recht kan komen.
Dienen
De christen wil een goed burger zijn vanuit een dienstbare houding. Christus is, zoals Hij zelf heeft gezegd, niet gekomen om te heersen, maar om te dienen, en heeft zijn leerlingen voorgehouden: “Wie onder u groot wil worden, moet dienaar van u zijn” (Matteüs 20, 26). Een christen streeft dus niet naar macht, invloed of aanzien, maar wil dienstbaar zijn aan de integrale bevordering van de persoon en het algemeen welzijn (208, 210). Dat doet hij door het beoefenen van praktische solidariteit (227), een solidariteit die zich vooral richt op de “geringsten van zijn broeders” (Matteüs 25, 40).
De menselijke persoon
De meeste westerse democratieën leven vanuit het respect voor de waardigheid van de menselijke persoon en de individuele vrijheidsrechten, die gebaseerd zijn op onder meer de vrijheid van religie en meningsuiting. De hedendaagse waardering van de menselijke persoon en zijn vrijheden kon alleen maar ontstaan omdat het christendom de mens bevrijdde uit de absolute onderwerping aan het politieke algemene wezen. Het christendom verwacht van de staat dat hij de individuele persoon in zijn eigen waarde ziet en beschermt (202).
Democratie
Het democratische bestel is de orde waarin de christelijke basisprincipes het meest thuishoren, omdat juist de democratische rechtsorde de waardigheid van de menselijke persoon en de individuele vrijheidsrechten het meest tot hun recht laat komen en garandeert (213). De democratie is gebaseerd op de mensenrechten, die bijvoorbeeld garanderen dat men geen menselijk leven mag vernietigen of minderheden mag onderdrukken door de willekeur van een meerderheid. In het democratisch bestel bestaat ook de meeste ruimte voor onafhankelijke politieke informatie en vrije meningsuiting, wat wezenlijke bestanddelen vormen voor het algemeen welzijn (212). Zo kan iedere bevolkingsgroep worden gehoord en gezien, ook de armen, de onderdrukten of de gemarginaliseerde groepen.
Levenshouding
Een christen zal fundamentele normen en waarden, zoals de mensenrechten die gebaseerd zijn op de waardigheid van de menselijke persoon, altijd verdedigen en voorleven. Juist dat voorleven, vanuit de christelijke inspiratie, maakt hem tot een goed burger. Het gaat dan om een dienende levenshouding naar de naaste, als kind van God en als mijn broeder of zuster. Die houding uit zich de aanvaarding van de ander, de openheid voor zijn bestaan en zijn noden, het open staan voor zijn of haar religie, cultuur of denken, en de uitgestoken hand wanneer hij of zij in materiële of geestelijke nood verkeert.
Je stem laten horen
Aan de andere kant is de christen ook een goed burger wanneer hij zelf zijn eigen authentieke stem laat horen, vooral met betrekking tot onderwerpen die voor hem van het grootste belang zijn, zoals de aantasting van de waardigheid van de menselijke persoon, de beschermwaardigheid van het leven, het recht op levensonderhoud en de groei van de menselijke persoon of de mogelijkheid om gewetensbezwaren uit te spreken. Hiertoe kan de christen zich politiek engageren of organiseren, of ook actief of passief protest aantekenen bij politieke besluiten of voornemens.
