Op vrijdag 2 maart bracht paus Franciscus een bezoek aan een huis in Rome, waar vrouwen wonen die een straf uitzitten.
Eind juni werden in Rome voor de tiende keer de Wereld Familiedagen gehouden. Het thema liet zich het beste vertalen als ‘Het gezin: roeping en weg naar heiligheid’. “Waar jullie ook staan in je concrete levenssituatie wil ik dat jullie mijn nabijheid voelen”, zei paus Franciscus tot de deelnemers. Hij had geluisterd naar wat echtparen op hun levenspad waren tegengekomen en hoe ze daarmee vanuit hun geloof waren omgegaan. Bij zijn aanmoediging om stappen te maken op de weg naar heiligheid gaf de paus tien belangrijke gedachten mee.
1. Begin waar jullie zijn
“Mijn woord van bemoediging is precies dit: begin waar jullie zijn en probeer van daaruit samen op reis te gaan: samen als stellen, samen in jullie gezin, samen met andere gezinnen, samen met de Kerk. (…) Ik wil dat de Kerk voor ieder van jullie een barmhartige Samaritaan is die naar je toe komt en je helpt om je reis voort te zetten en een stap vooruit te zetten, hoe klein ook. Vergeet nooit dat nabijheid de ‘stijl’ van God is, nabijheid en tedere liefde.”
2. Je kunt het niet alleen
In antwoord op een ongehuwd en kerkelijk nauwelijks betrokken stel dat toch hun kinderen had laten dopen: “Jullie zeiden iets heel moois: ‘Ondanks onze oprechte menselijke inspanningen kunnen wij het niet allemaal zelf.’ Dat is waar, we kunnen de mooiste dromen hebben, de meest verheven idealen, maar uiteindelijk ontdekken we ook onze eigen beperkingen. Die kunnen we alleen overwinnen door ons open te stellen voor de Vader, voor zijn liefde en voor zijn genade. Dat is de betekenis van de sacramenten van het doopsel en van het huwelijk: het is de concrete hulp die God ons geeft, precies omdat wij het niet allemaal zelf kunnen.”
3. Huwelijk is een geschenk van God
Wanneer een man en een vrouw verliefd worden biedt God hun een geschenk aan: de gave van het huwelijk. Dit wonderbaarlijke geschenk bevat de kracht van Gods eigen liefde: “sterk, volhardend, trouw, klaar om opnieuw te beginnen na elke mislukking of elk moment van zwakte. Het huwelijk is geen formaliteit.” Je trouwt niet omdat het moet of om een feestje te bouwen. “Nee, je trouwt omdat jullie je huwelijk willen bouwen op de liefde van Christus, die stevig is als een rots. In het huwelijk geeft Christus zichzelf aan jullie, zodat je de kracht kunt vinden om jezelf aan elkaar te geven. Houd dus moed: het gezin is geen ‘mission impossible’, geen verheven maar onbereikbaar ideaal. God belooft plechtig zijn aanwezigheid in jullie huwelijk en gezin, niet alleen op de dag van jullie huwelijk, maar voor de rest van jullie leven. En Hij blijft jullie steunen, elke dag van je reis.”
4. Het wonder van zelfgave
Een bijzonder getuigenis gaven de ouders van Chiara Corbella Petrillo (1984-2012), die behandeling tegen een agressieve vorm van kanker uitstelde om haar ongeboren kind niet in gevaar te brengen. Haar zaligverklaringsproces is inmiddels in gang gezet. Twee eerder geboren kinderen waren kort na hun geboorte gestorven. Een jaar na de geboorte van hun derde kindje, een gezonde zoon, overleed Chiara.
“Het zware kruis van Chiara’s ziekte en dood heeft jullie gezin niet kapotgemaakt of de rust en vrede van jullie hart weggenomen. We kunnen dit aan jullie zien. Jullie zijn niet terneergeslagen, wanhopig of boos op het leven. Integendeel! Wij zien in jullie grote rust en diep geloof. Jullie vertelden ons hoe Chiara’s kalmte voor jullie een venster op de eeuwigheid opende. Door de manier waarop zij de beproeving van haar ziekte ervoer, jullie hielp om je blik op te heffen, om niet gevangen te blijven in verdriet, maar om open te staan voor iets groters: het mysterie van Gods plan, naar de eeuwigheid, naar de hemel. Ik dank jullie voor dit geloofsgetuigenis!
Jullie haalden de woorden van Chiara aan: ‘God legt in ieder van ons een waarheid en het is niet mogelijk om die verkeerd te begrijpen.’ God legde in Chiara’s hart de waarheid van een heilig leven, en zo wilde ze het leven van haar kind behouden ten koste van haar eigen leven. Als vrouw, samen met haar man, volgde ze de weg van het Evangelie van het gezin, eenvoudig en spontaan. Chiara’s hart verwelkomde ook de waarheid van het kruis als een geschenk van zichzelf: zij gaf haar leven aan haar gezin, aan de Kerk en aan de hele wereld. We hebben goede voorbeelden heel hard nodig. Moge Chiara een inspiratie zijn op onze eigen reis van heiligheid, en moge de Heer helpen elk kruis vruchtbaar te maken dat gezinnen te dragen krijgen.”
5. De grote kracht van vergeving
Een Afrikaans echtpaar, waarvan de man een hoge regeringsfunctionaris is geweest, getuigde over de diepe crisis die huwelijksontrouw had veroorzaakt. Paus Franciscus dankte Paul en Germaine voor de moed van hun getuigenis. “Elk huwelijk heeft zijn crises. Wij moeten die bespreekbaar maken en stappen zetten om er doorheen te komen. Jullie hebben niet geprobeerd het mooier te maken dan het was en hebben alles bij hun naam genoemd: onzekerheid, ontrouw, financiële problemen, de afgoden van macht en carrière, toenemende wrok en hardheid van het hart. Ik denk dat het ieder van ons deed denken aan onze eigen ervaringen en aan de pijn van gebroken gezinnen in vergelijkbare situaties. Een gezin uiteen zien vallen is een tragedie die ons niet onverschillig kan laten. En meestal weet niemand goed wat hij moet doen.
Daarom biedt jullie verhaal hoop. Paul zei dat de Heer op het dieptepunt van de crisis het diepste verlangen van zijn hart beantwoordde en zijn huwelijk redde. Dat is wat er gebeurt. Diep in het hart van elke persoon leeft het verlangen dat de liefde niet eindig is. Niemand wil een liefde die van korte duur is of een vervaldatum heeft. We lijden dus zwaar wanneer tekortkomingen, nalatigheid en zonden een huwelijk doen stranden. Maar zelfs te midden van de storm ziet God wat er in ons hart is. Door zijn Voorzienigheid ontmoetten jullie een groep leken die zich specifiek inzetten voor gezinnen. Dat was het begin van een reis van toenadering en genezing in jullie relatie. Jullie begonnen weer met elkaar te praten, open en oprecht met elkaar te zijn, jullie fouten te erkennen, samen met andere paren te bidden, en al die dingen brachten jullie tot verzoening en vergeving.
Broeders en zusters, vergeving heelt elke wond. Vergeving is een geschenk dat opwelt uit de genade die Christus over echtparen en hele gezinnen uitstort wanneer we Hem laten handelen, wanneer we ons tot Hem wenden. Het was geweldig dat jullie je eigen ‘feest van vergeving’ met jullie kinderen vierden en jullie huwelijksbeloften hernieuwden tijdens de viering van de Eucharistie.”
6. De kracht van het voorbeeld
En tot datzelfde echtpaar zei de paus: “Ik moet denken aan het feest dat de vader organiseerde voor zijn verloren zoon (vgl. Lucas 15, 20-24). Alleen deze keer waren het de ouders die verloren liepen en niet het kind! Maar ook dit is prachtig en kan een geweldig getuigenis zijn voor kinderen. Jonge mensen realiseren zich al snel dat hun ouders geen ‘superhelden’ zijn; ze zijn niet almachtig, laat staan perfect. Jullie kinderen zagen in jullie iets veel belangrijkers: zij zagen de nederigheid om vergeving te vragen en de door God gegeven kracht om na de val weer op te staan. Dit is iets wat kinderen nodig hebben! Want ook zij zullen fouten maken in het leven en beseffen dat ook zij niet volmaakt zijn, maar zij zullen ook onthouden dat de Heer ons optilt, dat wij allemaal vergeven zondaars zijn, dat wij anderen om vergeving moeten vragen, maar ook onszelf moeten kunnen vergeven. De les die ze van jullie hebben geleerd, zal voor altijd in hun hart blijven.”
7. Openheid voor anderen
Een bijzonder getuigenis betrof dat van de Oekraïense Iryna en Sofia, die de verschrikkingen van de oorlog in hun land moesten ontvluchten. Zij vertelden hoe hun Godsvertrouwen niet werd beschaamd en hoe zij op de juiste momenten de juiste mensen tegenkwamen. Zoals het Italiaanse echtpaar Pietro en Erika die hen opnamen in hun grote gezin met zes kinderen “als een zegen van Boven”. “Gastvrijheid is een charisma van gezinnen en vooral van grote gezinnen! We zouden kunnen denken dat het in een groot gezin moeilijk is om anderen te verwelkomen. Maar dat is niet zo, want gezinnen met een heel stel kinderen zijn ‘getraind’ om ruimte te maken voor anderen. Er is altijd plaats voor anderen.
En dat is waar ‘gezin’ uiteindelijk om draait. In het gezin ervaren wij wat het betekent welkom te zijn. Mannen en vrouwen zijn de eersten om te verwelkomen en elkaar te aanvaarden zoals zij beloofden op de dag van hun huwelijk. Later, als zij kinderen krijgen, verwelkomen zij dat nieuwe leven. Waar de zwakken vaak worden afgewezen, is het in gezinnen heel natuurlijk om hen te verwelkomen: een kind aanvaarden met een beperking, een zorgbehoevende oudere, een familielid dat nergens terecht kan… Dit geeft hoop. Gezinnen zijn plaatsen van welkom. Gastvrije en edelmoedige gezinnen geven warmte aan de samenleving.”
8. De stap naar harmonie
De weduwe van de vorig jaar vermoorde Italiaanse ambassadeur in Congo, Zakia Seddiki, vertelde hoe nabij zij haar echtgenoot Luca nog dagelijks ervaart. Haar man kwam om het leven toen hij met een VN-voedselkonvooi onderweg was in de buurt van Goma en door onbekenden werd beschoten. Haar getuigenis als moslima over haar gemengde huwelijk noemde de paus “verbazingwekkend en troostend”. “Jullie gezin was gebaseerd op authentieke liefde, respect, solidariteit en dialoog tussen jullie achtergronden. Daar is niets van verloren gegaan, ook niet na de tragedie van Luca’s dood.
Niet alleen het voorbeeld en de spirituele erfenis van Luca blijven voortleven en spreken tot het geweten van veel mensen, maar ook de organisatie die Zakia heeft opgericht zet zijn missie voort. We kunnen zeggen dat Luca’s diplomatieke opdracht nu een ‘vredesmissie’ is geworden van jullie hele gezin. Jullie verhaal laat duidelijk zien hoe het menselijke en het religieuze met elkaar verweven kunnen raken en kostbare vruchten kunnen voortbrengen. In Zakia en Luca vinden we de schoonheid van menselijke liefde, passie voor het leven, altruïsme en trouw aan de eigen overtuigingen en religieuze traditie, als een bron van inspiratie en innerlijke kracht.
9. De kracht van broederlijkheid
“Jullie gezin drukt het ideaal van broederschap uit. Naast het feit dat jullie man en vrouw waren, leefden jullie als broeder en zuster in jullie menselijkheid, in jullie verschillende religieuze ervaringen en in jullie toewijding aan de samenleving. Ook dit is een les die in het gezin wordt geleerd. Door samen met anderen die anders zijn dan wijzelf in het gezin te leven, leren we broeders en zusters te zijn. We leren verdeeldheid, vooroordelen en bekrompenheid te overwinnen en samen iets groots, iets moois, op te bouwen op basis van wat we gemeen hebben. Doorleefde voorbeelden van broederschap, zoals die van Luca en Zakia, geven ons hoop; ze helpen ons om met meer vertrouwen naar onze wereld te kijken, zo verscheurd door verdeeldheid en vijandigheid.”
10. Wat wil God met ons leven zeggen?
“Beste vrienden, elk van jullie gezinnen heeft een missie in onze wereld, een getuigenis te geven. Wij, de gedoopten, zijn in het bijzonder geroepen om ‘een boodschap te zijn die de Heilige Geest uit de rijkdommen van Jezus Christus haalt en aan zijn volk geeft’ (Gaudete et Exsultate, 21). Daarom zou ik willen dat jullie je deze vraag stellen: Wat wil de Heer door ons leven zeggen tot ieder die we ontmoeten? Welke ‘stap voorwaarts’ vraagt Hij vandaag aan onze familie, mijn gezin? Iedereen zou zich dit moeten afvragen. Sta even stil en luister. Laat je door Hem veranderen, zodat ook jij de wereld kunt veranderen en een ‘thuis’ kunt maken voor al degenen die het nodig hebben om zich welkom en geaccepteerd te voelen, voor al diegenen die Christus nodig hebben en moeten weten dat ze geliefd zijn. We moeten leven met onze ogen gericht op de hemel.”
