Op vrijdag 2 maart bracht paus Franciscus een bezoek aan een huis in Rome, waar vrouwen wonen die een straf uitzitten.
In de laatste maand van 2020 blikken we terug op het jaar van paus Franciscus. Wat deed hij en waar vroeg de paus aandacht voor? We hebben het per kwartaal voor je op een rijtje gezet. Dit is de laatste aflevering.
Paus Franciscus reisde op 3 oktober naar Assisi om zijn nieuwe encycliek ‘Fratelli tutti’ (Allen broeders) te ondertekenen op het graf van Sint Franciscus. Het leven van deze heilige is de grote inspiratiebron voor het document. Voorafgaand aan de ondertekening vierde de paus er de mis. In zijn encycliek dringt paus Franciscus aan op het belang van hernieuwde wereldwijde broederschap om de toenemende verdeeldheid en spanningen te overwinnen. Wat zijn de grote idealen, maar ook de concrete manieren om vooruitgang te boeken voor degenen die een rechtvaardiger en broederlijker wereld willen opbouwen in hun gewone relaties, in het sociale leven, in de politiek en in de instellingen? In acht hoofdstukken werkt de paus een antwoord op deze vraag uit.
Paus Franciscus ondertekent ‘Fratelli tutti’ op het graf van Sint Franciscus.
Begin oktober keerde de Australische kardinaal George Pell terug naar Rome. Na 400 dagen in de gevangenis te hebben doorgebracht werd hij in april vrijgesproken door het Australische Hooggerechtshof van de beschuldiging van seksueel misbruik van minderjarigen. Paus Franciscus ontving kardinaal Pell op 12 oktober in audiëntie en bij de begroeting bedankte hij hem voor zijn getuigenis. De 79-jarige Australische kardinaal, emeritus prefect van het Secretariaat voor de economie (in functie van 2014 tot 2019), verliet het Vaticaan in juli 2017 om in Australië terecht te staan vanwege beschuldigingen van seksueel misbruik.
Paus Franciscus stuurde op Wereldvoedseldag (16 oktober) een videoboodschap naar de directeur-generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) en bedankt de VN-organisatie voor hun werk om de tragedie van menselijke honger uit te bannen. In een toespraak tot Qu Dongyu, de directeur-generaal van de FAO zei de paus: “Voor de mensheid is honger niet alleen een tragedie, maar ook een schande.” Wereldvoedseldag stond dit jaar in het teken van het thema ‘Samen telen, voeden en bewaren. Onze acties zijn onze toekomst’. Paus Franciscus wees erop dat “wij allen verantwoordelijk zijn” voor de oneerlijke verdeling van vruchten van de aarde.
Paus Franciscus nam op 20 oktober deel aan een oecumenische gebedsdienst die werd gevolgd door een interreligieuze Vredesontmoeting, samen met leiders van de belangrijkste wereldgodsdiensten in Rome. De bijeenkomst, getiteld ‘Niemand wordt alleen gered. Vrede en broederschap’ werd georganiseerd door de gemeenschap van Sant’Egidio. Tijdens de oecumenische gebedsdienst in de Mariabasiliek in Aracoeli, bad de paus zij aan zij met leiders van andere christelijke tradities. Tegelijkertijd baden joden, moslims en boeddhisten op andere plekken in Rome voordat ze samenkwamen op het door Michelangelo ontworpen plein Piazza del Campidoglio voor een interreligieuze ceremonie. Er werd onder meer een minuut stilte gehouden om de slachtoffers van oorlogen en van het coronavirus te herdenken.
Op de Werelddag van de Armen (15 november) vierde paus Franciscus de eucharistie in de Sint Pietersbasiliek.
Bij gelegenheid van Werelddag van de Armen vierde paus Franciscus op 15 november de eucharistie in de Sint Pietersbasiliek. Hij spoorde christenen aan hun leven door te brengen in gebed, naastenliefde en getuigenis van het evangelie namens degenen in nood. De Werelddag van de Armen werd in 2016 ingesteld door paus Franciscus en wordt jaarlijks gevierd op de 33ste zondag door het jaar. Het thema (‘Strek uw hand uit naar de arme’) kwam dit jaar uit het boek ‘Wijsheid van Jezus Sirach’ (Sir. 7, 32). In zijn preek benadrukte de paus dat “een leven waarin het verzamelen van bezittingen centraal staat in plaats van het goede doen, leeg is. De reden dat we gaven hébben, is dat we gaven kunnen zíjn.”
Jongeren met hesjes van de Werelddag van de Armen tijdens de viering op 15 november.
Paus Franciscus sprak in een videoboodschap de deelnemers toe van het internationale congres (19-21 november) over ‘de economie van Franciscus’. Het congres was een initiatief van paus Franciscus, met de heilige Franciscus als voorbeeld, waarin jongeren werden uitgenodigd na te denken over economische vraagstukken in samenhang met zorg voor de schepping en zorg voor de armen. Het congres zou aanvankelijk in Assisi plaatsvinden, maar werd vanwege de coronamaatregelen online gehouden. De paus riep de jongeren op “hun handen vuil te maken” in de strijd tegen de huidige sociale en economische crisis en zich in hun eigen omgeving in te zetten voor verandering, gericht op het algemeen welzijn.
Het consistorie op 28 november waarin paus Franciscus dertien kardinalen uit acht landen creëerde, werd gehouden met beperkende coronamaatregelen. Zo kon elke nieuwe kardinaal slechts enkele gasten of familieleden meenemen en ook de gebruikelijke recepties op verschillende locaties in het Vaticaan werden geschrapt. Twee nieuwe Aziatische kardinalen konden zelfs niet naar Rome reizen en volgden de ceremonie online. Ze ontvangen hun biretta (hoofddeksel), ring en titel later in hun eigen land. Paus Franciscus drong er bij de nieuwe kardinalen op aan om niet af te wijken van het “reizen op Gods weg”. Hij waarschuwde dat de rode kleur van hun kleding die bloed symboliseert “voor een wereldse geest de kleur kan worden van een seculiere ‘eminentie’.”
De nieuwe kardinalen ontvangen hun biretta uit handen van de paus.
Door de coronacrisis was de jaarlijkse Mariahulde bij de Zuil van de Onbevlekte op het Piazza di Spagna in Rome op 8 december (Hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis) afgelast. In de regen bezocht paus Franciscus vroeg in de ochtend toch het monument. De paus legde een boeket rozen aan de voet van de zuil waarop het standbeeld van de Madonna staat, en wendde zich tot haar in gebed, “zodat ze liefdevol over Rome en zijn inwoners zou waken, en haar alles in de stad en de wereld toevertrouwend die door ziekte en ontmoediging worden gekweld,” aldus het Vaticaan in een verklaring.
Paus Franciscus heeft 2021 uitgeroepen tot het jaar van Sint Jozef. Hij maakte dit op 8 december bekend op het Hoogfeest van Maria Onbevlekt Ontvangen. Het was die dag namelijk precies 150 jaar geleden dat paus Pius IX de heilige Jozef van Nazareth uitriep tot ‘Patroon van de Universele Kerk’. Het bijzondere Jozefjaar ging direct van start, zo maakte de paus bekend in zijn apostolische brief Patris Corde (‘Met het hart van een vader’) en het wordt op 8 december 2021 afgesloten. Met dit themajaar wil paus Franciscus de heilige Jozef als beschermer extra benadrukken. En ook zijn rol als voedstervader. De paus brengt dit in verband met de zorg voor armen en migranten en met Jozef als patroonheilige van de arbeiders.
Paus Franciscus stuurde op 12 december een videoboodschap naar de deelnemers aan de virtuele klimaattop van de Verenigde Naties en benadrukte daarin de inspanningen van de Heilige Stoel om een ‘cultuur van zorg’ te promoten om klimaatverandering tegen te gaan. In zijn videoboodschap sprak paus Franciscus zijn steun uit voor de inspanningen om te werken aan netto nul-uitstoot en de paus beschreef de acties van de Heilige Stoel in dit verband op twee verschillende niveaus. Ten eerste brengt het Vaticaan zijn water- en energieverbruik terug en zet in op onder meer recycling. Daarnaast probeert de Heilige Stoel ook “mensen te onderwijzen in integrale ecologie,” aldus de paus.
Paus Franciscus tijdens de algemene audiëntie op 16 december.
Kerstmis zal dit jaar door de coronaviruspandemie worden gevierd met “restricties en ongemakken”, zo zei paus tijdens de algemene audiëntie op 16 december. Hij verwees naar het kerstverhaal en de moeilijkheden en zorgen die Maria en Jozef ondervonden, “maar geloof, hoop en liefde begeleidden en ondersteunden hen. Laat het voor ons hetzelfde zijn. Laten de moeilijkheden ons helpen om de manier waarop we Kerstmis vieren te zuiveren. Dat we consumentisme achter ons kunnen laten, zodat we Kerstmis warmer en authentieker kunnen vieren.”
Paus Franciscus werd op 17 december 84 jaar. De paus maakte er een rustige en eenvoudige dag van die hij doorbracht in gebed. Zijn maaltijden gebruikte hij zoals altijd met medebewoners van Casa Santa Marta waar hij verblijft.
