Op vrijdag 2 maart bracht paus Franciscus een bezoek aan een huis in Rome, waar vrouwen wonen die een straf uitzitten.
We blikken deze maand terug op het jaar van paus Franciscus. Wat deed hij? Welke reizen maakte hij? En waar vroeg de paus aandacht voor? We zetten zijn activiteiten per kwartaal voor je bij elkaar. Dit is de laatste aflevering: oktober tot en met december.
Paus Franciscus creëerde op 5 oktober dertien kardinalen. Hij deed dit tijdens een openbaar consistorie in de Sint Pietersbasiliek. Drie van hen waren ouder dan 80 jaar en dus niet kiesgerechtigd bij een volgend conclaaf. De paus benadrukte in zijn preek dat mededogen een sleutelwoord is in het evangelie. “Het staat voor altijd geschreven in het hart van God.” Jezus had een groot mededogen met de lijdende mens, aldus paus Franciscus. “Hij trekt erop uit op zoek naar de verschoppelingen, naar de mensen zonder hoop.” Tegen de leden van het College van Kardinalen zei de paus: “Hebben we een levend besef van het mededogen dat God voor ons voelt? Als ik niet voel dat ik het voorwerp van Gods mededogen ben, kan ik zijn liefde niet begrijpen. En als ik het niet voel, hoe kan ik het dan delen, ervan getuigen, het aan anderen schenken?”
De nieuwe kardinalen ontmoetten ook emeritus-paus Benedictus XVI. Op de foto zegent hij hen.
De Buitengewone Bisschoppensynode over de Amazone ging op 6 oktober van start in het Vaticaan. De deelnemers spraken over de Kerk in het Amazonegebied en een integrale ecologie. In een dergelijke ecologie wordt de zorg voor de schepping verbonden met sociale gerechtigheid. Vanuit de Sint Pieter trokken de deelnemers aan de synode over het Sint Pietersplein naar de synodehal. Gelovigen uit het Amazonegebied droegen borden mee met teksten als ‘integrale ecologie’ en portretten van heiligen. In de synodehal opende paus Franciscus de bijeenkomst met een toespraak, waarin hij aangaf dat de synode vier dimensies heeft: pastoraal, cultureel, sociaal en ecologisch. De bisschoppensynode werd afgesloten op 27 oktober met een pontificale hoogmis in de Sint Pieter, waarin de ruim 180 synodevaders concelebreerden.
Vrouwen uit de Amazone gaan op de foto met paus Franciscus.
Paus Franciscus heeft op 13 oktober kardinaal John Henry Newman heilig verklaard. In dezelfde viering verklaarde hij zuster Mariam Thresia, zuster Giuseppina Vannini, zuster Dulce Lopes Pontes en Marguerite Bays heilig. Duizenden gelovigen uit de geboortelanden van deze vijf heiligen (Engeland, India, Italië, Brazilië en Zwitserland) hadden zich op het Sint Pietersplein verzameld. Onder hen waren ook de Britse kroonprins Charles en de Italiaanse president Sergio Mattarella.
De portretten van de nieuwe heiligen sieren de gevel van de Sint Pieter in Rome.
Bij gelegenheid van Werelddag van de Armen lunchte paus Franciscus op 17 november met 1.500 arme mensen. De lunch werd gehouden in de Paulus VI aula in Vaticaanstad. Die ochtend had paus Franciscus de eucharistie gevierd in de Sint Pietersbasiliek, die grotendeels was gevuld met kansarme mensen. De paus sprak over de ondeugd van de hebzucht en de daardoor veroorzaakte wegwerpcultuur en omschreef de armen als “de schat van de Kerk.” Ook waarschuwde hij voor wat hij de “verleiding van de haast” noemde. “Deze haast, dit alles nu willen, komt niet van God.”
Paus Franciscus vertrok op 19 november voor zijn 32ste buitenlandse apostolische reis. Hij bezocht twee landen: Thailand (20-23 november) en Japan (23-26 november). In de Thaise hoofdstuk Bangkok had de paus onder meer ontmoetingen met koning Maha Vajiralongkorn ‘Rama X’, de hoogste Thaise boeddhistische patriarch Somdet Phra Ariyavongsagatanana IX en diverse religieuze leiders. Ook bezocht paus Franciscus het St. Louis ziekenhuis, dat 120 jaar bestaat en werd gesticht door aartsbisschop Louis Vey. In het ziekenhuis ontmoette hij patiënten en stafleden. Hij zei het als een “zegen te ervaren om rechtstreeks getuige te zijn van de waardevolle dienst die de Kerk biedt aan het Thaise volk, met name aan de meest behoeftigen.” Tijdens de mis in het Nationale Stadion zei de paus wat hij verstaat onder het missionaire discipelschap. Paus Franciscus riep de Thaise katholieken op om “net als Jezus eropuit te trekken.”
Met zijn aankomst in Japan op 23 november ging een lang gekoesterde wens van deze paus in vervulling: hij wilde als kind al missioneren in dit land. Op zondag 24 november reisde paus Franciscus naar Nagasaki en Hiroshima, beide steden werden tijdens de Tweede Wereldoorlog getroffen door een atoombom. In Nagasaki bezocht hij het herinneringspark en plaatste bloemen bij het vredesmonument. In een toespraak benadrukte de paus dat mensen diep verlangen naar veiligheid, vrede en stabiliteit. “Het bezit van nucleaire wapens en andere massavernietigingswapens is niet het antwoord op dit verlangen,” aldus de paus. Het is zijn overtuiging dat een wereld zonder kernwapens “mogelijk en noodzakelijk” is. In het honkbalstadion van Nagasaki ging hij vervolgens voor in een eucharistieviering. In Hiroshima bezocht de paus het plaatselijke vredesmonument. Daar herhaalde hij zijn boodschap dat het gebruik en bezit van atoomenergie voor oorlogsdoeleinden immoreel is. “Ik ben hierheen gekomen als een vredespelgrim.”
In Tokyo had de paus nog ontmoetingen met de Japanse keizer Naruhito, premier Shinzo Abe en slachtoffers van de nucleaire ramp in Fukushima. Ook een bijeenkomst met jongeren en een bezoek aan de Sophia Universiteit (in 1913 gesticht door Duitse jezuïeten) stonden op het programma. In de mis in het Tokyo Dome stadion zei de paus dat “in een doorrazende samenleving die werk hoger waardeert dan religie, christenen een stap terug moeten doen om onze aandacht opnieuw op Jezus Christus te vestigen.”
Paus Franciscus ondertekent zijn brief over het belang en de betekenis van de kerststal.
Paus Franciscus bezocht op 1 december het Italiaanse plaatsje Greccio, waar de oorsprong van de kerststal ligt. De heilige Franciscus van Assisi bezocht Greccio in 1223 en gaf er aanwijzingen voor de bouw van de eerste kerststal. Paus Franciscus ondertekende er de apostolische brief ‘Admirabile signum’ (‘Bewonderenswaardig teken’). Daarin noemt hij het opbouwen van de kerststal “een vreugdevolle traditie” en een rijke volksvroomheid. Met zijn brief wil de paus de traditie van de kerststal stimuleren - niet alleen in de families, maar ook het gebruik van kerststallen op scholen, op het werk, in ziekenhuizen, gevangenissen en op de pleinen van steden en dorpen.
De adviesraad van kardinalen en paus Franciscus vergaderden van 2 tot 4 december over de nieuwe, nog te verschijnen Apostolische Constitutie. Gesproken werd vooral over de relatie tussen de Romeinse Curie en de verschillende Bisschoppenconferenties en over de aanwezigheid van lekengelovigen - mannen en vrouwen - in besluitvormende organen in de Kerk.
Tot verrassing van de aanwezige pelgrims en toeristen bezocht paus Franciscus op 9 december de tentoonstelling van kerststallen in het Vaticaan. Hij bekeek de 150 kerststallen uit Italië en ruim 40 andere landen, sprak een gebed uit en zegende de aanwezigen.
Paus Franciscus vierde op 17 december zijn 83ste verjaardag, enkele dagen eerder was het vijftig jaar geleden dat hij priester werd gewijd.
Op 24 december, kerstavond, celebreert paus Franciscus om 21.30 uur de Mis in de Sint-Pieter. De dag erna spreekt hij, zoals altijd op Eerste Kerstdag, om 12.00 uur de zegen Urbi et Orbi, voor de stad en de wereld, uit. Op Oudejaarsdag gaat hij om 17.00 uur voor in de vespersviering in de Sint-Pieter. Aan het eind daarvan zal het Te Deum klinken om God te danken voor het afgelopen jaar.
